Sociaal Innoveren bepaalt voor 50-75% het innovatiesucces en daarmee de overlevingskans van organisaties

De veranderingen om ons heen gaan steeds sneller. Niet alleen de technologische ontwikkelingen maar ook veranderende opinies en voorkeuren van consumenten en klanten. Duurzaamheid en Circulair zijn al lang geen buzz woorden meer; er is iets wezenlijks aan het veranderen. En een snel veranderende omgeving vraagt heel veel aanpassing van organisaties. Het is hét vraagstuk waarvoor veel organisaties zich gesteld zien. Niet alleen bedrijven, maar ook overheid en onderwijs. Voor de laatste gaan de ontwikkelingen bijvoorbeeld zo snel dat een curriculum al verouderd is zodra het is ontwikkeld.

We leven dan ook niet in een tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperk zegt een hoogleraar die geacht wordt hier iets zinnigs over te kunnen zeggen. Niets is zeker en zelfs dat niet zegt een ander.

Het betekent ook dat de traditionele verdienmodellen, vaak uitsluitend gericht op financiële waarde voor de aandeelhouders, scherp onder druk staan. De maatschappij vraagt in toenemende mate om andere waarden dan alleen financiële. En de ecologische en sociale grenzen van de economie worden steeds duidelijker. Al hoewel dat laatste nog in de kinderschoenen staat als het gaat om bewustzijn, is het net zo belangrijk als de ecologische grenzen. En er zijn steeds meer bedrijven en organisaties die de grenzen van de economie niet meer zien als bedreiging, maar juist als kans. Maar het heeft wel een enorme impact op je organisatie. Op de manier van werken, op de manier van organiseren, op het verdienmodel van de organisatie. En als het gaat om andere waarden dan financiële, hoe waardeer je die andere waarden dan? Hoe maak je ze zichtbaar? En lukt het überhaupt al om alleen al te denken in andere waarden?

Innoveren, maar ook verduurzamen vragen om samenwerking. Je kunt dit niet alleen. Het is ingrijpend. Alomvattend. Minimaal moet je samenwerken in de keten waarin je opereert, en vaak ook met Overheid en Onderwijs. En het kan ook met collega-bedrijven, of bedrijven in een hele andere sector. De (technologische) ontwikkelingen gaan zoals gezegd steeds sneller. Let je even niet op, blijf je even wat te lang hangen, dan ben je zo maar out of business. Zeg maar het V&D scenario. Om te overleven moet je innoveren, verduurzamen. Dat vraagt om te beginnen om een andere manier van kijken naar je omgeving en een andere manier van organiseren. En je kan ook niet verwachten dat je organisatie “zo maar” mee gaat in de veranderingen. Je zit vast in stenen, machines, maar ook in starre denk- en organisatie patronen. Wat moet je om maar eens wat te noemen met een functieomschrijving als de wereld om je heen razend snel verandert?

Alleen gaat niet snel genoeg, samen gaat sneller, maar ook dat stelt eisen aan mens en organisatie. Het nieuwe doel is vaak niet in 1 keer duidelijk, andere partijen worden betrokken, vaak is er sprake van het creëren van meerdere waarden tegelijk. En dat betekent dat traditionele lineaire verdienmodellen niet meer toereikend zijn. Maar hoe “organiseer” je die transitie, zeker als je nog niet eens weet waar het naar toe gaat? En wie betrek je daar dan bij? En ondertussen raast de trein van veranderingen maar door…

Ricardo Semler zei het in een interview met de NRC zo: Het grootste deel van de bedrijven dat we nu kennen zal over tien jaar verdwenen zijn. Dat is dan ook de reden dat er iets moet veranderen in de manier waarop organisaties over zichzelf denken. „Wij houden ons maar vast aan de unicorn-successen uit Silicon Valley, waar een piepklein aantal van de start-ups meer dan een miljard waard wordt. Dát zijn gek genoeg nog altijd de verhalen die ons het meest stimuleren. Maar het is net zoiets als dat ik een foto van George Clooney meeneem naar de kapper en hem te zeggen dat ik er zo uit wil zien aan het einde van mijn knipbeurt. Dat is niet realistisch.”

Er zijn organisaties die inmiddels beginnen te leren hoe ze hier mee om moeten gaan. Wat wel duidelijk is, is dat daarvoor vooral sociaal innoveren nodig is: andere manieren van werken en organiseren; doelgericht samenwerken aan een transitie naar een volhoudbaar nieuw verdienmodel. En hoe ziet dat er überhaupt uit? Van een circulaire economie worden we niet duurzamer zei onlangs econoom Hans Stegeman van de Triodos bank. Hij heeft gelijk: achter veel circulaire initiatieven zitten nog steeds oude, lineaire verdienmodellen… Maar hoe moet het dan wel? En wat is de impact op je organisatie van een volledig circulaire economie in 2050 waar nu het beleid op gericht is?

Wat wij van ESI willen doen is met en van elkaar leren. Hoe kan het proces van verandering sneller; hoe kan het beter… En waar moeten we naar toe? Hoe komen we tot een werkelijk circulaire en inclusieve economie? Dat gaan we samen ontdekken en vooral samen doen in wat we noemen een ecosysteem voor sociaal innoveren.

Er is al heel veel bekend, veel (verander) theorieën, maar de toepassing daarvan in de praktijk staat nog in de kinderschoenen. Wat werkt, wat werkt niet? De vraag zou trouwens beter kunnen zijn: Wat werkt in welke fase van het veranderproces? Want dat is wat we in ieder geval leren: er is niet zoiets als een one-size-fits-all oplossing… En er zijn mooie pareltjes. Mooie praktijkvoorbeelden. Maar ze zijn nog onvoldoende verbonden met elkaar: het zijn parels zonder ketting…

Ben je geïnteresseerd? Doe mee! Iedere grote reis begint met een eerste stap. Zet die vandaag en meld je aan via wytze@jin.ngo. We gaan samen op reis en we gaan mooie dingen laten groeien. Zo kunnen vele kleine initiatieven uitgroeien tot een mooi groen oerwoud, vol bruisend nieuw leven…